Tak zwane – weksle inwestycyjne – oferowane na stały, gwarantowany procent, z regularnie wypłacanymi odsetkami, to grubymi nićmi szyte oszustwo ! Konsumencie, zachowaj szczególną ostrożność i w porę uciekaj przed tego typu ofertami, jeżli nie chcesz później żałować ! Prezes UOKiK nałożył kary na Assay ASI za ofertę „Porozumienia wekslowego”. Ukarana została również spółka Assay Management, należąca do tej samej grupy. Nadużywanie weksli i wykorzystywanie ich niezgodnie z przeznaczeniem to praktyka, której dopuściła się również spółka Dziesiątka Finanse. Przyjrzymy się także innym firmom działającym w tym zakresie, jak tego typu działania wpływają na inwestorów, jakie są konsekwencje i jak chronić swoje oszczędności przed podobnymi zagrożeniami.
spis treści
Weksel co to jest
Weksel – to pisemne zobowiązanie wystawcy do zapłacenia w określonym czasie, oznaczonej sumy pieniędzy. W obrocie gospodarczym weksle są zabezpieczeniem spłaty długu.
W żadnych przepisach nie występuje termin „weksel inwestycyjny”. Można więc stwierdzić, że jest to pojęcie stworzone przez nieuczciwych przedsiębiorców w celu określenia produktu umożliwiającego pozyskanie kapitału z obejściem przepisów dotyczących emisji obligacji korporacyjnych. Do weksli nie mają zastosowania przepisy o instrumentach finansowych czy ofercie publicznej, co oznacza, że nie ma obowiązku informowania o ryzyku, wartości zabezpieczenia weksla, jego wystawcy ani o przedsięwzięciu.
Całe ryzyko w tym pzypadku ponosi więc konsument, który nie ma gwarancji zwrotu pieniędzy ani zysku.
Weksle inwestycyjne
– decyzje w sprawie Assay ASI i Assay Management
W kwietniu 2023 r. Prezes UOKiK wydał ostrzeżenie konsumenckie wskazując, że Assay Management Alternatywna Spółka Inwestycyjna (Assay ASI) posługuje się wekslem w sposób sprzeczny z jego funkcją, przez co istnieje duże ryzyko utraty przez konsumentów zainwestowanych środków.
Spółka Assay ASI oferowała „Porozumienia wekslowe”. Następowało to przy wykorzystaniu weksla w sposób sprzeczny z jego funkcją, co prowadziło do przerzucenia na konsumentów ryzyka prowadzonej przez spółkę działalności inwestycyjnej. Jak wskazał w wydanej obecnie decyzji Prezes UOKiK, stanowiło to nieuczciwą praktykę rynkową. Ukarana została spółka Assay ASI (ponad 60 tys. zł) i osoby nią zarządzające: Paweł Kruszyński – ponad 480 tys. zł oraz Iwo Rybacki – ponad 250 tys. zł.
Karą zakończyło się również postępowanie wobec Assay Management (ponad 650 tys. zł) – drugiej spółki z Grupy Assay, która pozyskiwała klientów na rzecz Assay ASI i zachęcała do zawarcia oferowanego przez nią „Porozumienia wekslowego”. Spółka wprowadzała konsumentów w błąd co do pewności uzyskania przyszłych korzyści finansowych z inwestycji w weksle oraz objęcia tej oferty nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego. W rzeczywistości zyski nie były pewne, a tego typu działalność jest spod nadzoru wyłączona.
Porozumienie wekslowe
Assay ASI jest podmiotem finansowym zajmującym się inwestowaniem za pomocą środków pozyskanych od zewnętrznych inwestorów. Emituje prawa uczestnictwa przewidziane w ustawie o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W jej przypadku są to akcje. W odniesieniu do inwestorów detalicznych, jakimi są konsumenci, emisja akcji powinna odbywać się w ramach oferty publicznej. Takie rozwiązanie gwarantuje dostęp do obiektywnych informacji, zarówno przed podjęciem decyzji o inwestowaniu, jak i w jego trakcie. Posługując się wekslem niezgodnie z przeznaczeniem Assay ASI naruszała przepisy. Konsumenci, którzy zawarli „Porozumienie wekslowe” ponosili ryzyko prowadzonej przez spółkę działalności inwestycyjnej. Ta polegała głównie na nabywaniu udziałów i akcji w start-upach, czyli przedsięwzięciach niosących ze sobą wysokie ryzyko inwestycyjne.
- Użycie przez Assay ASI weksla jako instrumentu pozyskiwania kapitału, a następnie przeznaczanie środków pochodzących od konsumentów na działalność związaną z inwestycjami w inne podmioty, to naruszenie dobrego obyczaju. Takie działanie skutkowało przeniesieniem na konsumentów ryzyka działalności inwestycyjnej. Z kolei zapewnianie o gwarantowanych korzyściach finansowych z przedsięwzięcia oraz o objęciu oferty nadzorem KNF mogło wpłynąć na decyzje konsumentów odnośnie powierzenia swoich pieniędzy Assay ASI. Gdyby konsumenci nie byli wprowadzani w błąd, mogliby inaczej zarządzić swoimi oszczędnościami – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Decyzje wobec Assay ASI, osób nią zarządzających jak i Assay Management są nieprawomocne. Przysługuje od nich odwołanie.
’Dziesiątka Finanse’ ukarana
Prezes UOKiK wydał decyzję wobec spółki Dziesiątka Finanse ze Świdnicy (woj. dolnośląskie) i nałożył na nią karę w łącznej wysokości ponad 520 tys. zł (524 781 zł). Przedsiębiorca stosował trzy praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Dwie z nich dotyczyły także stosowania weksla w relacji z konsumentami. Spółka posługiwała się tym papierem wartościowym w sposób sprzeczny z jego funkcją, oferując „weksle inwestycyjne”, a pozyskane środki wykorzystywała do udzielania pożyczek gotówkowych. Tym samym obarczała konsumentów ryzykiem prowadzonej przez siebie działalności pożyczkowej.
Ponadto, wprowadzała w błąd rozpowszechniając nieprawdziwe informacje co do bezpieczeństwa inwestycji. Prezes Urzędu zakwestionował w decyzji również praktykę dotyczącą głównej działalności przedsiębiorcy, jaką jest udzielanie pożyczek. Chodzi o nieobniżanie całkowitego kosztu kredytu, w przypadku przedterminowej jego spłaty. Dziesiątka Finanse uwzględniała koszty opłaty przygotowawczej, które dotyczyły okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, czym naruszała zbiorowe interesy konsumentów.
Credit Royal
Aktualnie Urząd prowadzi postępowanie wyjaśniające w sprawie spółki Credit Royal, która również proponuje konsumentom inwestycje w weksle. Postępowanie ma na celu sprawdzenie, czy mogło dojść do naruszania zbiorowych interesów i czy zasadne jest wszczęcie postępowania właściwego.
Dziesiątka Finanse należy do grupy kapitałowej Credit Royal Sp. z o.o. Zgodnie z danymi ujawnionymi w KRS, przedmiot działalności Spółki oznaczony jest jako 64, 92, Z – pozostałe formy udzielania kredytów.
Aforti Holding
W sierpniu 2023 roku Prezes UOKiK wydał decyzję w sprawie spółki Aforti Holding.
Aforti Holding należy do grupy spółek, które zajmują się m.in. prowadzeniem platformy wymiany walut, udzielaniem pożyczek dla przedsiębiorców, windykacją, a także faktoringiem. Spółka zachęcała i namawiała konsumentów do skorzystania z „Oferty wekslowej”. Ze skarg, które dotarły do UOKiK wynika, że przedsiębiorca zapewniał m.in. w rozmowach telefonicznych, że jest to pewna inwestycja ze stałym oprocentowaniem i regularnie wypłacanymi odsetkami. Deklaracjom korzyści z zakupu weksli inwestycyjnych towarzyszyły zapewnienia o braku jakichkolwiek ryzyk. Jak wykazało przeprowadzone postępowanie, w rzeczywistości był to ryzykowny, niczym nie zabezpieczony, produkt. Na podstawie zebranego materiału Prezes UOKiK wydał decyzję, w której stwierdził, że Aforti Holding:
- posługiwała się wekslem w sposób sprzeczny z jego funkcją i wykorzystywała pieniądze konsumentów do finansowania swojej działalności, przenosząc w ten sposób na konsumentów całe ryzyko jej prowadzenia.
- wprowadzała konsumentów w błąd, informując o bezpieczeństwie środków powierzonych Aforti Holding, w tym braku ryzyka oraz o gwarancji zysku.
Podczas prowadzonego postępowania Urząd dotarł do skryptów używanych przez konsultantów Aforti, które potwierdzają wprowadzanie w błąd, co do charakteru prowadzonej działalności i znaczenia „weksli” oferowanych przez Aforti. Informacje przekazywane konsumentom wprowadzały w błąd, co do pewności uzyskania przyszłych korzyści finansowych z inwestycji, które w rzeczywistości nie dają gwarancji deklarowanych przez spółkę zysków. Przedstawiciele spółki – promując „Ofertę wekslową” – opisywali produkt jako bezpieczną inwestycję, z pewnym zwrotem kapitału. Informacje te przekazywane były zarówno przez telefon, jak również w przesyłanych wiadomościach elektronicznych. W jednej ze skarg konsument opisywał, jak Aforti Holding prezentowała ofertę, wskazując wyłącznie pozytywne cechy – „proponuje zainwestowanie w weksle inwestycyjne, co jest całkowicie bezpieczną lokatą z oprocentowaniem dochodzącym do 9 proc. rocznie”.
- Spółka poprzez swoje działanie dawała konsumentowi niesłuszne podstawy do przekonania, że oferta charakteryzuje się wysokim bezpieczeństwem i pewnością zwrotu kapitału. Rzeczywistość wyglądała jednak inaczej. Klienci, którzy nabyli produkty Aforti Holding, zostali pozbawieni prawdziwej i pełnej informacji o ryzyku wynikającym z inwestycji. Mylne wyobrażenie niestety mogło mieć wpływ na podjęcie przez nich decyzji dotyczącej umowy. Praktykę polegającą na rozpowszechnianiu nieprawdziwych informacji na temat oferty uznaliśmy za wysoce szkodliwą – mówi Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Posługiwanie się w relacjach z konsumentami wekslem, w sposób w jaki robiła to spółka Aforti, było sprzeczne z jego funkcją. Weksel to pisemne zobowiązanie wystawcy do zapłacenia w określonym czasie oznaczonej sumy pieniędzy. W obrocie gospodarczym jest to zabezpieczenie spłaty długu, a nie instrument inwestycyjny. Do weksli bowiem nie stosuje się przepisów o instrumentach finansowych czy ofercie publicznej, np. nie jest wymagane informowanie o ryzyku, wartości zabezpieczenia weksla, jego wystawcy i przedsięwzięciu. Całe ryzyko ponosi więc konsument, który nie ma gwarancji zwrotu pieniędzy ani zysku.
Decyzje UOKiK są nieprawomocne i spółka ma prawo odwołać się do sądu.
BREWE Leasing
Z kolei pod koniec 2022 roku Prezes UOKiK wydał decyzję dotyczącą BREWE Leasing.
Spółka BREWE Leasing z Warszawy oferuje weksle pod nazwą „Kwit dochodowy”. Konsument wpłaca pieniądze i otrzymuje obietnicę zysku w wysokości 7,5-9,5 proc. oraz weksel jako gwarancję spłaty. Pozyskanymi w ten sposób środkami firma finansuje swoją działalność leasingową np. zakup samochodów i faktoringową – nabywanie wierzytelności.
- Zakwestionowaliśmy mechanizm pozyskiwania przez spółkę BREWE Leasing kapitału na jej działalność. Weksel to sposób zabezpieczenia długu, natomiast do celów inwestycyjnych prawo przewiduje instrumenty finansowe np. obligacje korporacyjne. Pozwalają one na równorzędne zabezpieczenie interesów obu stron, zapewniają konsumentowi dostęp do informacji niezbędnych do oceny inwestycji, a także są objęte nadzorem organów państwa. Użycie przez BREWE Leasing weksla do pozyskiwania kapitału to naruszenie dobrego obyczaju i przeniesienie na konsumentów ryzyka działalność leasingowej i faktoringowej – wyjaśnia Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.
Urząd zakwestionował też praktyki BREWE Leasing polegające na wprowadzaniu konsumentów w błąd:
co do bezpieczeństwa przekazanych pieniędzy. BREWE Leasing używa np. takich haseł reklamowych: „Inwestujesz, odbierasz zyski, zwrot kapitału” czy „gwarantem bezpiecznej inwestycji, jak i bezpiecznej wypłaty jest papier wartościowy jakim jest weksel”. Tymczasem spółka prowadzi działalność w dwóch bardzo ryzykownych branżach – leasingowej i faktoringowej. Jej klientami są często firmy, które nie mogą liczyć na otrzymanie finansowania bankowego. Niepokój budzi też fakt, że konsumenci nie dysponują wekslami, ponieważ zostają one złożone w depozycie, co może utrudniać wyegzekwowanie roszczeń;
co do wysokości przyszłych zysków. Spółka obiecuje: „jest to inwestycja o wysokiej rentowności: od poziomu 7,5% do 9,5% w skali roku, przy systematycznie wypłacanych kuponach”. W rzeczywistości jednak możliwość i wysokość zysku będzie zależała od wielu czynników, w tym kondycji finansowej BREWE Leasing, zdolności jej kontrahentów do dotrzymywania terminów płatności, zapotrzebowania na usługi leasingowe i faktoringowe.- Spółka BREWE Leasing poprzez swój nieprawdziwy przekaz o bezpieczeństwie przedsięwzięcia i wysokiej rentowności nakłaniała konsumentów do powierzenia jej pieniędzy. Gdyby zdawali sobie sprawę z ryzyka i braku gwarancji zysku, mogliby ulokować środki w bezpieczniejszy sposób – mówi Tomasz Chróstny, Prezes UOKiK.
Za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów Prezes Urzędu nałożył na BREWE Leasing kary w łącznej wysokości 154 117 zł. Nakazał też spółce – pod rygorem natychmiastowej wykonalności – zaniechać kwestionowanych praktyk. Ponadto po uprawomocnieniu się decyzji Prezesa UOKiK firma będzie musiała poinformować o niej konsumentów listownie, na swojej stronie internetowej i na Facebooku.
Decyzje UOKiK są nieprawomocne i spółka ma prawo odwołać się do sądu.
Zarzuty dla CK Investments
CK Investments zajmuje się obrotem nieruchomościami na rynku pierwotnym i wtórnym, oferuje również konsumentom zakup weksli, wskazując na pewność i bezpieczeństwo inwestycji. Tymczasem oferowanie i sprzedaż weksli inwestycyjnych może zniekształcać zachowania rynkowe konsumentów. Dodatkowo, informacje przedstawiane przez spółkę w prospektach reklamowych mogą wprowadzać w błąd odnośnie rzekomej gwarancji zwrotu kapitału, podczas gdy ryzyko utraty zainwestowanych środków istnieje i jest bardzo duże. Przeprowadzone przez Prezesa Urzędu postępowanie wyjaśniające potwierdziło konieczność postawienia firmie zarzutów naruszania zbiorowych interesów konsumentów.
Obietnice bez pokrycia
Przedstawiciele CK Investmets w rozmowach telefonicznych, a następnie w przesyłanych pocztą elektroniczną materiałach reklamowych, prezentują informacje o wekslach oferowanych przez spółkę i ich zakupie, jako możliwości dającej prawo „pośredniego inwestowania w nieruchomości”. Oferta weksli promowana była również za pośrednictwem strony internetowej spółki. Co istotne, weksle przedstawiane były jako alternatywa dla lokat bankowych, obligacji skarbowych oraz funduszy inwestycyjnych, co mogło u konsumentów wywoływać niesłuszne przekonanie, że to równie bezpieczny finansowo produkt.
- Nadanie wekslom funkcji inwestycyjnej oraz zapewnianie o ich bezpieczeństwie i gwarancji zwrotu kapitału mogło wpłynąć na decyzje konsumentów odnośnie powierzenia swoich pieniędzy firmie CK Investments. Przy pełnej wiedzy o ryzyku jakie niesie oferta, konsumenci mogliby inaczej zarządzić swoimi oszczędnościami. Mają oni prawo zakładać, że otrzymują od przedsiębiorcy pełne, rzetelne i niewprowadzające w błąd informacje – mówi Prezes UOKiK, Tomasz Chróstny.
W przepisach nie istnieje pojęcie „weksla inwestycyjnego”. Zostało ono wymyślone przez przedsiębiorców na określenie kolejnego produktu umożliwiającego im pozyskanie kapitału. Gwarantem bezpieczeństwa „weksla inwestycyjnego” jest jedynie wypłacalność jego wystawcy – nie są one zabezpieczone systemem gwarancji Bankowego Funduszu Gwarancyjnego ani nie podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. W przypadku utraty płynności finansowej przez wystawcę weksli, konsumenci mogą nie odzyskać swoich pieniędzy.
Jeśli zarzuty naruszania zbiorowych interesów konsumentów się potwierdzą, spółce CK Investments grozi kara do 10 proc. obrotu.
Fundusz Hipoteczny Yanok – ostrzeżenie UOKiK
Ostrzeżenie z dnia 24.07.2020
Treść ostrzeżenia:
„Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów informuje, że zachodzi szczególnie uzasadnione podejrzenie, że Fundusz Hipoteczny Yanok sp. z o. o. z siedzibą w Krakowie, oferujący Weksle Inwestycyjne za pośrednictwem stron internetowych: https://www.yanokhipoteczny.pl/ oraz https://www.weksleinwestycyjne.pl/, stosuje praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, które mogą spowodować znaczne straty lub niekorzystne skutki finansowe dla szerokiego kręgu konsumentów.
Z informacji posiadanych przez Prezesa UOKiK wynika, że ww. przedsiębiorca może stosować praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, o których mowa w art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ww. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów polegające na:
- posługiwaniu się wekslem w sposób sprzeczny z jego funkcją, co może zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przez podjęcie decyzji o przekazaniu Funduszowi Hipotecznemu Yanok Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie środków pieniężnych, które wykorzystywane są przez Spółkę do prowadzenia działalności w zakresie udzielania pożyczek przedsiębiorcom, co skutkuje przeniesieniem na konsumentów ryzyka prowadzonej działalności pożyczkowej, co może stanowić nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2070);
- wprowadzaniu konsumentów w błąd, poprzez rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat bezpieczeństwa środków pieniężnych przekazywanych Funduszowi Hipotecznemu Yanok Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie i gwarancji zysku z Weksli Inwestycyjnych, co może spowodować podjęcie przez konsumentów decyzji dotyczącej zawarcia umowy, której inaczej by nie podjęli, co może stanowić nieuczciwą praktykę rynkową, o której mowa w art. 5 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2070).
Działania te mogą zagrażać interesom ekonomicznym szerokiego grona konsumentów, którzy spodziewając się osiągnięcia zysków, zdecydują się na zawarcie umowy z Funduszem Hipotecznym Yanok Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Krakowie.”